“Wat een geweldig idee, een picknick in Clingendael.” Carla wrijft verzadigd over haar buik en kijkt tevreden naar de uitbundige bloeiende rhodondendron- en azaleastruiken die hen omringen. “Manon, wat bof je toch dat jullie zo’n mooi park in de buurt hebben.”
“Nog wel...” zegt Manon somber, “maar als het aan Deetman ligt kunnen wij er straks niet meer in.”
“Wat?” Evelyn kijkt haar geschrokken aan.
“Ze willen de Amerikaanse ambassade hier naartoe verplaatsen.”
“Naar Clingendael? Waarom?”
“Ze willen het uit de binnenstad weg hebben, want na 11 september hebben ze zulke ingrijpende veiligheidsmaatregelen moeten nemen rond het gebouw dat het verkeer daar gierend vastloopt.” Legt Manon uit. “En het ziet er niet uit met al die betonnen stootblokken.”
“Maar er zijn zoveel plaatsen waar het naar toe kan,” zegt Carla “waarom dan persé hier?”
“Ze hebben nogal wat locaties aangedragen, maar de Amerikanen vinden dit de enige aanvaardbare.” Zucht Manon. “Het enige lichtpuntje is dat het niet zo makkelijk zal zijn, want er mag hier niet gebouwd worden. Clingendael is beschermd stadsgezicht.”
“Er wordt toch zeker wel protest tegen aangetekend?” Evelyn kijkt naar Matthijs en Joost die samen met Albert aan het voetballen zijn.
“Natuurlijk! De omwonenden protesteren hevig, die voorzien natuurlijk heel veel overlast, en bij de Theetuin liggen handtekeningenlijsten, maar ik vraag me af of het zin heeft want het college is in principe al akkoord en dan zal de gemeenteraad ook wel meegaan.”
“Maar ze hebben toch niet het hele park nodig?” Vraagt Carla. “De rest kan toch openblijven voor publiek?”
“Als dat mag van de Amerikanen.” Een diepe rimpel verschijnt op Manon’s door de Franse zon gebruinde voorhoofd. “Je weet hoe paranoia ze kunnen zijn.”
“Hee, kijk eens...” Evelyn wijst naar een klein groen vogeltje in een van de rhodondendronstruiken naast hen. Hij heeft een kransje van veertjes op zijn kopje. “Dat is toch een kanariepietje? Die horen toch niet in het wild voor te komen? Hij is vast ontsnapt.” Ze strekt haar hand uit naar het vogeltje, maar die vliegt geschrokken weg. “Jullie hadden er toch vroeger ook zo een, Non?”
“Jazeker, die kwam van oma. Die had hem weg gedaan omdat hij niet meer zong.”
“Zo was oma.” Carla glimlacht. “Wist je trouwens dat jonge kanaries, als ze niet groot gebracht worden met andere kanaries, liedjes kunnen leren die ze normaal niet zouden zingen?”
“Nee, maar het verbaast me eigenlijk niet.” Zegt Manon. “De Amerikaanse vogel van Kim zingt ook het Wilhelmus uit volle borst en het is ongeëvenaard zo goed als hij de telefoon kan nadoen.”
“Dat is een valkparkiet.” Zegt Evelyn, “Dat is wat anders.”
“Misschien hebben ze daar dit onderzoek nog niet bij gedaan.” Zegt Carla. “Het was wel interessant om te lezen. Kanaries zingen normaalgesproken alleen traditionele kanarieliedjes. Maar het grappige is dat de kanaries die zonder hun soortgenoten opgroeien en onze liedjes kunnen nabootsen ook die traditionele liedjes zingen. Die zijn dus aangeboren.”
“Het zijn toch alleen de mannetjes die zingen?” Vraagt Evelyn, terwijl ze Joost op schoot trekt. Hij is moe geworden van het achter de bal aanhollen. Ze reikt hem een flesje appelsap aan.
“Vrouwtjes zingen zelden.” Bevestigt Carla. “Mannetjes willen met hun gezang de vrouwtjes lokken en andere mannetjes van hun jachtterrein verjagen.”
“Hij is moe, hè?” Matthijs laat zich naast Evelyn op het gras zakken en kijkt naar Joost, die tevreden aan zijn flesje zit te zuigen.
“Hij heeft zich anders kranig geweerd met zijn korte beentjes.” Carla staat op kijkt Albert aan. “Zullen wij eens even naar de Japanse tuin wandelen?”
Albert knikt.
Voor ze weg wandelen trekt Carla een pakje kauwgum uit haar zak en gooit het bij Manon op schoot. “Hier, met vitamine C, om de tanden schoon te maken na al ons gesnoep.”
“Vergeet niet om je handtekening nog te zetten bij de Theetuin.” Roept Manon hen na.
“Vitamine C goed voor je tanden?” Matthijs heeft het pakje kauwgum gepakt en bestudeert de tekst achterop. “Verdomd het staat er: remt de aanmaak van tandsteen en vermindert de hoeveelheid tandplaque en tandsteen. Ik vertel mijn patiënten juist altijd dat ze vitaminetabletten altijd heel moeten doorslikken omdat vitamine C het glazuur van de tanden oplost.”
“Misschien begint je kennis wat te verouderen.” Plaagt Evelyn.
“Of het zijn twee verschillende dingen.” Zegt Manon vergoelijkend. “Ontstaan van plaquevorming en aantasting van glazuur. Misschien is het wel goed voor het ene, maar slecht voor het andere.”
“Er moet wel een bron van waarheid inzitten.” Matthijs drukt met zijn hand een kauwgumpje uit de verpakking. “In de zeventiende eeuw kenden scheepsbemanningen vitamine C al als de remedie tegen scheurbuik.”
“Dat heeft toch niks met tanden te maken?” Manon legt onwillekeurig haar hand op haar buik.
“Scheurbuik heeft niks met je buik te maken, Manon.” Matthijs schudt zijn hoofd.
“Dat was een akelige mondziekte, waarbij je tandvlees op een vreselijke manier ontstoken raakte. De bemanning genas altijd wonderbaarlijk snel als ze bij kaap de Goede Hoop bergen citrusfruit aten.”
“Maar dat loste dan waarschijnlijk wel hun glazuur op.” Manon kijkt naar Joost die nog steeds aan zijn flesje appelsap zit te lurken. “Net als dat trouwens.”
“Wat, appelsap?” Evelyn heeft Manon’s blik gevolgd en lacht ongelovig. “Kom nou.”
“Nee, echt.” Manon kijkt Matthijs licht beschuldigend aan. “Dat zou jij ook moeten weten. Daar is momenteel weer zo’n hype over. Frisdranken die schade veroorzaken aan het kindergebit.”
“Ja, koolzuurhoudende dranken.” Zegt Matthijs. “Hij krijgt ook geen cola ofzo.”
“Nee, ook vruchtensappen lossen het glazuur op.” Weet Manon. “Tanderosie noemen ze dat met een duur woord. Tanderosie heeft cariës van de eerste plaats verdrongen.” “Tanderosie?” Evelyn kijkt bezorgd naar haar zoontje.
“Vier of vijf glazen per dag geeft al een meer dan vijf keer zo groot risico.” Zegt Manon triomfantelijk. “De zuren maken het glazuur zacht en als er daarna gepoetst wordt verdwijnt het.” Ze voegt er onverbiddelijk aan toe: “En er is niks meer aan te doen.”
“Dat is toch niet zo, Thijs?” Evelyn kijkt hem hulpzoekend aan.
“Zou kunnen.” Mompelt die. “Gebitten zijn niet mijn core capability. Ieder zijn vak. Maar in ieder geval heeft Joost zijn melktandjes nog.”
“Maar wat moet hij dan drinken?” Evelyn fronst haar wenkbrauwen.
“Melk...” Manon denkt even na. “En water. Daar zit fluor in.”
“Hier is jouw kennis hopeloos verouderd, Manon.” Dit keer is de beurt aan Matthijs om haar een triomfantelijk lachje toe te werpen. “Er zit al meer dan dertig jaar geen fluor meer in het drinkwater.”
“Nee? Maar dat hielp toch hartstikke goed tegen gaatjes?”
“Sinds iedereen goed en regelmatig poetst hoeft dat niet meer, want in bijna alle tandpasta zit fluor. En er is veel verzet geweest tegen fluoridering van het drinkwater omdat er indertijd een bericht verscheen dat fluor slecht zou zijn voor de gezondheid. Maar er stond niet bij dat je er dan wel heel veel van zou moeten drinken, sterker nog, een hoeveelheid die geen mens ooit naar binnen zou kunnen werken. Nou ja, ook de fluoride tandpasta zal op korte termijn verouderd zijn, want ik heb gelezen dat er in Japan een synthetisch glazuur is ontwikkeld waarmee kleine gaatjes kunnen worden gerepareerd zonder dat er geboord hoeft te worden.”
“Dat zou mooi zijn.” Manon drukt eveneens een kauwgumpje uit de verpakking. “Maar voorlopig moeten we het dus hiermee doen, alhoewel ik dan toch maar de voorkeur geef aan xylitol-kauwgum.”
“Geef mij er ook maar een.” Evelyn strekt haar hand uit. “Heb je trouwens al gehoord dat we dinsdag de sleutel krijgen van het nieuwe huis? Komt prachtig uit nou Matthijs vanaf woensdag vrij heeft vanwege die staking.”
“Staking?” Manon houdt haar hoofd scheef en kijkt Matthijs aan. “Een huisartsen-staking?”
“Heb je dat gemist?” Vraagt Evelyn verbaasd. “Oh ja, jij zat natuurlijk in Frankrijk.”
“We hebben maar een keer een krant gekocht.” Bekent Manon.
“We staken tegen het nieuwe salarissysteem dat Hoogervorst ons wil opdringen.” Legt Matthijs uit. “Het is een belachelijk systeem, wat ons tot slaafjes van de zorgverzekeraars maakt.” Hij werpt een veelbetekenende blik op Evelyn.
“Tegenstrijdige belangen.” Evelyn lacht geforceerd. “Zou een wig in ons huwelijk kunnen worden omdat ik momenteel voor de zorgverzekeraars werk.”
“Leg eens uit, Thijs.” Manon leunt achterover tegen het bankje achter haar.
“De staking gaat met name om de herverdeling van de gelden voor onze praktijkkosten. Een belangrijk deel gaat naar de zorgverzekeraars die naar believen het geld weer kunnen herverdelen. Met dit nieuwe systeem gaan we er gemiddeld minstens zo’n vijftienduizend per jaar op achteruit.”
“Kan,” werpt Evelyn tegen, “hoeft niet, als je goede contracten sluit.”
“Contracten!” Matthijs spuugt het woord bijna uit. “Er wordt negentig miljoen uit onze zak geklopt waarvoor wij in ruil dwangcontracten mogen afsluiten waarin we straks alleen nog maar bepaalde medicijnen mogen voorschrijven. Of ze keren gewoon niet uit als ze het niet met je behandelwijze eens zijn. En moest je zo’n contract nou een keer afsluiten... Nee, dat moet met allemaal verschillende zorgverzekeraars, die allemaal hun eigen beleid hebben. Ik moet er niet aan denken wat een administratieve rompslomp dat gaat geven.”
“Al die verschillende verzekeraars zullen er waarschijnlijk in de praktijk maar twee of drie zijn.” Zegt Evelyn. “Het papierwerk zal niet veel toenemen. Bovendien worden jullie daarvoor gecompenseerd.”
“Ha, dat schijntje!” Roept Matthijs gepijnigd uit. “Bovendien gaan we met dat nieuwe systeem heel veel patiënten mislopen die nu rechtstreeks naar de specialisten mogen.”
“Dat lijkt mij nou juist wel weer prettig.” Zegt Manon voorzichtig. “Wat hoopt Hoogervorst eigenlijk met dit nieuwe plan te bereiken?”
“De minister wil de zorg goedkoper maken.” Evelyn werpt even een blik op haar man. “De herverdeling is eerlijker en, volgens onze berekeningen, blijft gemiddeld gezien het inkomen hetzelfde. Hij hoopt dat de herverdeling de huisartsen stimuleert om hun werkwijze te vernieuwen zodat ze efficiënter gaan werken en hij wil de huisartsen ook ontlasten met het nieuwe systeem.”
“Ontlasten!” Matthijs slaat zich geforceerd lachend op zijn dijbeen. “Meer werk voor minder salaris, dat voorspel ik je, Evelyn Harmsen. En die nieuwe basiswet van jullie...” blijkbaar is de wet nu ook van Evelyn, “zal een tweedeling in de zorg teweegbrengen.”
“Dat is nù juist het geval.” Werpt Evelyn tegen. “Met de particuliere en ziekenfondspatiënten. Met de nieuwe basisverzekering verdwijnt dat verschil, verzekeraars moeten iedereen daarvoor accepteren.”
“Maar voor de aanvullende verzekeringen mogen ze wel mensen weigeren. Mensen met een laag inkomen zullen een goedkope polis nemen met een hoog eigen risico. En verzekeraars zullen eerder chronisch zieken weigeren voor een aanvullende verzekering.”
“Voorlopig zijn de verzekeraars verplicht om bij de overgang naar het nieuwe stelsel iedereen een gelijkwaardige polis aan te bieden.” Zegt Evelyn. “Bovendien zullen er waarschijnlijk gespecialiseerde polissen komen voor chronisch zieken, die daarmee ook beter af zijn.”
“Ik hoor het al.” Manon schudt haar hoofd. “Dat kan nog wel eens verhitte discussie worden tijdens het klussen straks. Misschien moet je toch maar gewoon met een spandoek naar het Binnenhof met je collega’s, Thijs, die zijn het tenminste met je eens.”
“Ben je wijzer.” Matthijs lacht. “Ik ben wel solidair, maar niet gek.”

PS 30-6-2005 Huisartsen krijgen vanaf volgend jaar per patiënt en per consult meer geld dan eerder was overeengekomen. Bovendien krijgen ze extra geld om personeel in te huren dat taken van de huisarts kan overnemen.
Huisartsen krijgen volgens het voorstel 9 euro per consult, in plaats van de eerder afgesproken 7 euro. Per ingeschreven patiënt krijgen zij daarnaast een tarief van 52 euro (in een eerder voorstel 48 euro). Bovendien is het de bedoeling dat huisartsen, zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van het ministerie van Volksgezondheid ieder kwartaal met elkaar overleggen over de voortgang van deze en andere afspraken.